آمبولی ریه یعنی چه
آمبولی ریه یعنی چه
آمبولی ریه ,آمبولی ریه Ppt,آمبولی ریه+درمان,آمبولی ریه در بارداری,آمبولی ریه در زنان باردار,آمبولی ریه بعد از سزارین,آمبولی ریه در حاملگی
توضیحاتی در مورد آمبولی ریه
آمبولی ریه (به انگلیسی: Pulmonary embolism) به وجود لخته خون یا گاهی چربی در یکی از سرخرگ‌های ریوی ویا بافت شش‌ها گفته می‌شود. این لخته خون نخست در یکی از سیاهرگ‌های عمقی اندام تحتانی یا لگن شکل می‌گیرد.آمبولی چربی بیشتر از ناحیه یک شکستگی استخوانی پایه ریزی می‌شود. لخته خون یا آمبولی چربی از راه جریان خون و با گذشتن از قلب به یکی از سرخرگ‌های خونرسان بافت شُش راه یافته و در آنجا مستقر می‌گردد. این پدیده سبب بسته شدن سرخرگ شده و بنابراین توانایی تنفسی کاهش می‌یابد و گاهی بافت ریه از میان می‌رود. آمبولی ریه در همه سن‌ها می‌شود رخ دهد ولی در بزرگسالان رایج‌تر است.در این مطلب از سایت جسارت در مورد آمبولی ریه صحبت میکنیم امیدواریم مورد توجه قرار بگیرد.
علائم آمبولی ریه
علایم شایع و میزان شیوع آنها در ترمبوآمبولی ریوی، تندنفسی و کوتاه شدن نفس‌ها و تنگی نفس شنیدن صدای رال (کراکل) ریوی شنیدن صدای دوم قلب تندی ضربان قلب (کمتر ۱۰۰ تپش در دقیقه) تب اندک ولی بیش از °۳۷٫۸[۴] تعریق شدید (دیافورز) شنیدن صدای گالوپ s3 یا s4 (صدای سوم و چهارم قلب) سنکوپ (غش کردن یا حالت غش پیدا کردن) همراه بودن علایم و نشانه‌های بالینی ترومبوفلبیت تورم و درد اندام زیرین (اگر باشد معمولاً قبل از سایر علایم نیز دیده می‌شود) شنیدن صدای سوفل قلبی سیانوز (آبی یا کبود شدن انتهای انگشتان، لب‌ها یا صورت و مخاط‌ها به علت کمبود اکسیژن خون) درد قفسه سینه سرفه گاهی همراه با خلط خونی بروز ادم حاد ریه
دلایل آمبولی ریه
لخته شدن خون در سیاهرگ‌های عمقی. این حالت هر زمان که خون در داخل رگ تجمع یافته و به خوبی جریان نداشته باشد می‌تواند ایجاد شود. از عوامل تشدیدکننده بیماری سن بالای ۶۰ سال هرگونه آسیب یا بیماری نیازمند استراحت طولانی در بستر نشستن در یک حالت ثابت به مدت طولانی برای نمونه در مسافرت با هواپیما جراحی گذشته نارسایی احتقانی قلب اختلالات ریتم قلب پرخونی پلی سیتمی کم خونی همولیتیک شکستگی استخوان چاقی مصرف دخانیات بارداری مصرف قرص‌های ضد بارداری به ویژه در خانم‌های سیگاری فشار خون بالا سرطان که شایعترین آن سرطان پانکراس است وجود کاتترهای ورید مرکزی
پیشگیری از آمبولی ریه
از استراحت طولانی‌مدت در بستر در بیماری خودداری کنید. در دوره نقاهت از جوراب کشی بهره‌گیری کنید (چه در هنگام استراحت در بستر و چه در هنگام برخاستن از بستر) پس از جراحی هر چه زودتر حرکت اندام‌های زیرین و راه رفتن را آغاز کنید. خودداری از کاربرد دخانیات، به ویژه در خانم‌های ۳۵ سال به بالا که قرص ضد بارداری مصرف می‌کنند. دوری از جراحی‌های غیر ضروری. در این موارد از روش‌های دیگری به جز جراحی بهره‌گیری کنید. در سفر هر ۱–۲ ساعت زمانی ایستاده و راه بروید. مصرف یک قرص آسپرین در روز می‌تواند نقش پیشگیری‌کننده در این زمینه داشته باشد؛ در این باره با پزشک خود مشورت کنید. غواصی به شیوه درست
آمبولی ریه و عوارض
مرگ سریع‌الوقوع در اثر یک لخته بزرگ که بیش از ۵۰٪ جریان خون ریه‌ها را مسدود کند. خونریزی شدید داخل ریه دراثر لخته‌های کوچکتر
درمان آمبولی ریه
بررسی‌های تشخیصی می‌شود دربرگیرنده رادیوگرافی قفسه سینه، اسکن ریه، آنژیوگرافی ریه، نوار قلب، سمع قلب و ریه، و آزمایش‌های خون جهت اندازه‌گیری عوامل انعقادی و زمان پروترومبین باشد. هدف درمانی شامل: نگهداری عملکرد قلب و ریه در اندازه پذیرفتنی (تا برطرف شدن لخته) و جلوگیری از عود آمبولی جراحی ممکن است برای بستن رگ بزرگ منتهی به قلب و ریه (رگ اجوف) یا نهادن یک صافی در داخل آن برای جلوگیری از گذر لخته‌ها به سمت قلب لازم باشد (به ندرت) بکارگیری جوراب‌کشی یا پیچیدن ساق پا با باند کشی از نشستن به حالتی که ساق‌ها یا مچ پاها را روی یکدیگر بیندازید خودداری کنید. در هنگام نشستن طولانی مدت گونه‌ای بنشینید که پاها بالاتر از ران‌ها قرار گیرند. در هنگام خوابیدن پاها را بالاتر از سطح بستر قرار دهید. داروها داروهای ضد انعقاد به سوی حل کردن لخته و جلوگیری از ایجاد دوباره آن. سطح داروهای ضد انعقاد باید به گونه مرتب اندازه‌گیری شود تا اطمینان حاصل شود سطح آنها در اندازه دلخواه و بی‌خطر است. تجویز اکسیژن، در صورت نیاز آنتی بیوتیک‌ها، در موارد آمبولی عفونی فعالیت در زمان ابتلا به این بیماری تا هنگام برطرف شدن علایم التهابی برآمده از لخته شدن خون در بستر استراحت نمایید. در استراحت در بستر اندام‌های زیرین را به گونه مکرر حرکت دهید تا به جریان یافتن خون در آنها کمک شود. رژیم غذایی رژیم ویژه‌ای نیاز نیست.
آمبولی ریه بعد از زایمان
پزشکان معمولا به خانم‌های باردار توصیه می‌کنند تحرک داشته باشند و پیاده‌روی را از قلم نیندازند. اما این پیاده‌روی و تحرک به جز اینکه باعث بهتر شدن جریان خون در رگ‌ها می‌شود، از بروز آمبولی ریه که بیماری شایعی در قبل و بعد از زایمان است هم جلوگیری می‌کند. بنابراین ما از دکتر فاطمه سمامی،جراح و متخصص زنان و زایمان و دارای برد تخصصی، درباره علائم این بیماری شایع پس از زایمان و علائم و درمان آن پرسیدیم.دکتر فاطمه سمامی،جراح و متخصص زنان و زایمان، درباره آمبولی ریه پس از زایمان می‌گوید:« آمبولی ریه به مسدود شدن عروق ریه و انسداد مکانیکی در شریان‌های ریه گفته می‌شود. آمبولی ریه بعد از زایمان در هر 7هزار حاملگی یک‌بار رخ می‌دهد گرچه احتمال بروز آن هم قبل از زایمان و هم بعد از زایمان وجود دارد. نحوه بروز این عارضه در قبل و بعد از زایمان یکسان است اما آمبولی‌هایی که پس از زایمان اتفاق می‌افتند، درصد مرگ و میر بیشتری دارند.» تقریبا 70 درصد از کسانی که دچار آمبولی ریه می‌شوند، لخته شدن وریدهای عمقی هم در آنها مشاهده شده است. به همین دلیل دکتر سمامی می‌گوید: «این عارضه ممکن است هم در زایمان طبیعی و هم در سزارین اتفاق بیفتد. اما درصد آن در زایمان سزارین بیشتر است چون در سزارین بیمار جراحی شده و مقداری خون از دست داده است که همین می‌تواند از عوامل بروز آمبولی باشد. خطر بروز آمبولی ریه در مادران از هفته اول بعد از زایمان تا 6 ماه بعد وجود دارد اما در اولین هفته پس از زایمان بیشتر اتفاق می‌افتد. خانم‌هایی که تازه زایمان کرده‌اند ممکن است در هفته اول تحرک‌شان کم شود و همین کم‌تحرکی یکی از فاکتور‌های بروز آمبولی است.»
علت آمبولی ریه چیست
آمبولی ریه زمانی اتفاق می‌افتد که یک توده از مواد – اغلب یک لخته‌ی خون – داخل یک شریان گیر می‌کند. این لخته‌های خون اغلب از وریدهای عمقی پاها می‌آیند. این عارضه به ترومبوز ورید عمقی (DVT) معروف است. در اکثر موارد، چندین لخته‌ی خون در آمبولی ریه دخیل‌اند اما نه لزوما به‌طور همزمان. بخش‌هایی از ریه که توسط شریان‌های مسدودشده اداره می‌شدند، از خون تُهی می‌شوند و ممکن است ازبین بروند (مرگ بافت ریه). این وضعیت انفارکتوس ریوی نامیده می‌شود و باعث می‌شود که رساندن اکسیژن به سایر قسمت‌های بدن برای ریه‌ها دشوار شود. گاهی اوقات انسداد در عروق خونی توسط موادی به غیر از لخته‌های خون ایجاد می‌شود، مانند: چربی مربوط به مغز استخوانِ یک استخوان بلند شکسته؛ کلاژن یا سایر بافت‌ها؛ بخشی از یک تومور؛ حباب‌های هوا.
عوامل پر‌خطر آمبولی ریه در بارداری و زایمان
از عوامل پر‌خطر بروز آمبولی ریه می‌توان به زایمان سزارین، دیابت، خونریزی، کم‌خونی،ویار شدید حاملگی، بی‌تحرکی (شامل کسانی می‌شود که در دوره بارداری باید استراحت داشته باشند و یا کسانی که بعد از بارداری تحرک چندانی ندارند)، چاقی، حاملگی چند‌قلویی،فشار‌خون حاملگی (پره‌اکلامپسی)،عفونت بعد از زایمان، بارداری در سن بالاتر از 35 سالگی، دخانیات (بیش از 10 سیگار در روز)، سابقه ترومبوز یا آمبولی، سرطان، لوپوس (نوعی بیماری پوستی)، مسافرت‌های طولانی و بی‌تحرکی زیاد ناشی از آن، سندروم نفروتیک (سندرومی مرتبط با کلیه‌ها)، خونریزی بعد از زایمان، تزریق خون و بیماری قلبی اشاره کرد.جراحی ارتوپدی بر اثر شکستگی پا که بی‌تحرکی ناشی از آن موجب بروز آمبولی شده و خود این جراحی هم یکی از عوامل بروز آن است. همچنین دکتر سمامی اختلالات ژنتیکی را در بروز این عارضه بسیار مهم می‌داند و می‌گوید:« اختلالات ژنتیکی در افراد مبتلا به اختلال ترومبوفیلیک ارثی هم می‌تواند باعث بروز آمبولی شود. این اختلال ژنتیکی در این افراد، به این صورت است که پروتئین‌های خاصی در بدن تولید می‌شوند که در صورت بروز ترومبوز یا آمبولی باعث مهار آن می‌شوند، اما این پروتئین‌ها در بدن این افراد به طور ارثی و یا به دلیل بیماری سرطان، وجود ندارد.»
آمبولی ریه و سابقه ژنتیکی
جالب است بدانید که بسیاری از افراد اصلا نمی‌دانند که سابقه ژنتیکی این بیماری را دارند. بر همین اساس دکتر سمامی توضیح می‌دهد:« افرادی که سابقه‌ی مرگ ناگهانی در اثر آمبولی ریه در خانواده دارند و یا افرادی از خانواده‌ی نزدیک‌شان دچار ترومبوز شده‌اند و چنین تجربه‌هایی دارند ممکن است مشکوک به آمبولی ریه باشند. همچنین خانم‌هایی که دچار ترومبوز می‌شوند اما باردار نیستند و هیچ‌کدام از علائم آمبولی هم در آنها مشاهده نشده است، به احتمال زیاد زمینه ژنتیکی دارند.»
پیشگیری از آمبولی ریه در بارداری و زایمان
دکتر سمامی خانم‌ها برای پیشگیری از آمبولی ریه، باید حتما مراقبت‌های بارداری را انجام دهند، به پزشک شرح‌حال مناسب بدهند و اگر سابقه‌ای از لخته شدن خون در خانواده دارند به او بگویند، نباید بی‌تحرک بمانند، باید کم‌خونی‌شان را اصلاح کنند. این افراد بعد از زایمان هم نباید به مدت‌های طولانی دراز بکشند، نباید سیگار بکشند و باید از جوراب‌های واریس یا الاستیک استفاده کنند. برای پیشگیری از بروز این عارضه در بیمارانی که زمینه‌ارثی دارند و یا مشکوک به آمبولی هستند، داروهای ضد‌انعقادی تجویز می‌شود. ضمن اینکه درمان آمبولی هم معمولا با هپارین و داروهای ضد‌انعقادی انجام می‌شود.»
همه چیز درباره ریه ها
ریه ها یک جفت اندام در قفسه سینه است که در درجه اول مسئول تبادل اکسیژن و دی اکسید کربن بین خون و هوایی که ما تنفس می کنیم می باشد ریه ترکیب خوشه ای از کیسه های هوایی کوچک ( آلوئول ) ، دیوار الاستیک (غشاء)، مویرگ ها و رگ های خونی کوچک است این غشاء بین آلوئول و رگ های خونی باعث نزدیکی هوا و خون با یکدیگر می شود فاصله هوایی موجود در ریه و خون در مویرگ های بسیار کم است و اجازه می دهد تا مولکول های اکسیژن و دی اکسید کربن در سراسر غشاء انتقال یابد. تبادل هوا بین ریه ها و خون از طریق شریان ها و سیستم وریدی می باشد شریانها و وریدها حمل و انتقال خون را در سراسر بدن انجام می دهند اما این روند برای هر کدام بسیار متفاوت است. سرخرگ ها که خون را از قلب به بدن می برند ورید ها خون را از بدن به قلب برمی گردانند. و قلب یک پمپ دو طرفه است.
آمبولی ریه و سابقه پزشکی
اگر شما یا هر یک از اعضای خانواده‌تان در گذشته به لخته‌های خون وریدی یا آمبولی ریه دچار شده باشید، خطر ابتلای شما به این وضعیت بیشتر خواهد شد. این ممکن است به علت اختلالات ارثی باشد که بر خون اثر می‌گذارند و آن را بیشتر مستعد لخته‌شدن می‌کنند. علاوه بر این برخی از بیماری‌ها و درمان‌های پزشکی نیز شما را در معرض خطر قرار می‌دهند، مانند: بیماری قلبی: بیماری قلبی‌عروقی به‌ویژه نارسایی قلبی، احتمال تشکیل لخته‌های خون را افزایش می‌دهد. سرطان: برخی سرطان ها – به‌خصوص سرطان پانکراس (سرطان لوزالمعده)، سرطان تخمدان، سرطان ریه و بسیاری از سرطان‌هایی که دچار متاستاز شده‌اند – سطوح موادی را که به تشکیل لخته‌ی خون کمک می‌کنند، افزایش می‌دهند. شیمی درمانی نیز احتمال تشکیل لخته‌ی خون را افزایش می‌دهد. در زنانی با سابقه‌ی شخصی یا خانوادگی سرطان سینه که تاموکسیفن یا رالوکسیفن مصرف می‌کنند نیز احتمال تشکیل لخته‌های خون بیشتر است. جراحی: جراحی یکی از علل اصلی لخته شدن خون است. به همین علت برای پیشگیری از تشکیل لخته‌ها ممکن است قبل و بعد از جراحی‌های مهمی مانند تعویض مفصل زانو، داروهای خاصی به فرد داده شود.
آمبولی ریه و استراحت طولانی مدت
احتمال تشکیل لخته‌های خون در طول دوره‌هایی که فرد هیچ‌گونه فعالیت بدنی ندارد، بسیار بیشتر خواهد شد، مانند: استراحت در رختخواب: درازکشیدن طولانی‌مدت در رختخواب پس از جراحی، حمله‌ی قلبی، شکستگی پا، آسیب‌دیدگی یا هر نوع بیماری جدی، شما را بیشتر مستعد تشکیل لخته‌های خون می‌سازد. هنگامی که اندام‌های تحتانی به‌مدت طولانی افقی باشند، جریان خون وریدی کُند و خون در پاها جمع می‌شود. سفرهای طولانی: نشستن در یک وضعیت تنگ و فشرده (کم‌جا) در طول سفرهای هوایی یا زمینی طولانی، جریان خون در پاها را کُند می‌سازد که این امر در تشکیل لخته‌های خون نقش دارد.
خطرات آمبولی ریه
آمبولی ریه می‌تواند بسیار خطرناک باشد. حدود یک‌سوم از افراد با آمبولی ریه‌ی تشخیص داده‌نشده یا درمان‌نشده زنده نمی‌مانند، با این‌حال هنگامی که این عارضه به‌موقع تشخیص داده و درمان شود، این میزان به‌طرز چشمگیری کاهش می‌یابد. آمبولی ریه ممکن است به پرفشاری خون ریوی نیز منجر شود؛ وضعیتی که در آن فشار خون در ریه‌های شما و در سمت راست قلب‌تان بیش‌ازحد بالاست. هنگامی که گرفتگی‌هایی در عروق داخل ریه‌هایتان داشته باشید، قلب‌تان باید برای به‌جریان‌انداختن خون در آن رگ‌ها سخت‌تر کار کند. این مسئله، فشار خون را در داخل این رگ‌ها و سمت راست قلب افزایش می‌دهد که می‌تواند قلب شما را ضعیف کند. در موارد نادر، آمبولی‌های کوچکی به‌طور مکرر اتفاق می‌افتند، به مرور زمان گسترش می‌یابند و به پرفشاری ریوی مزمن منجر می‌شوند که به پرفشاری ریوی ترومبوآمبولیک مزمن نیز معروف است.
آمبولی ریه پس از جراحی
جلوگیری از تشکیل لخته در رگ‌های عمقی پاها (ترومبوز ورید عمقی)، به پیشگیری از آمبولی ریه کمک خواهد کرد. به این دلیل اکثر بیمارستان‌ها در مورد اقدامات پیشگیرانه برای جلوگیری از لخته‌شدن خون بسیار جدی هستند، ازجمله: ۱. رقیق کننده خون (ضدانعقادها) این داروها اغلب قبل و بعد از جراحی به افرادی که در معرض خطر تشکیل لخته هستند و همچنین کسانی که به‌خاطر حمله‌ی قلبی، سکته مغزی یا عوارض ناشی از سرطان در بیمارستان بستری شده‌اند، داده می‌شود. ۲. جوراب‌های فشرده‌سازی (واریس) جوراب‌های فشرده‌سازی (واریس)، پاها را به‌طور یکنواخت تحت فشار قرار می‌دهند و به رگ‌ها و عضلات پا کمک می‌کنند خون را به‌طور مؤثرتری حرکت بدهند. آنها یک راه مطمئن، ساده و ارزان برای جلوگیری از راکدشدن خون در طول و پس از جراحی عمومی هستند. ۳. بالا‌آوردن پا بلندکردن پاهایتان در هر زمان ممکن و در طول شب نیز بسیار مؤثر است. با قراردادن چند کتاب یا آجر، پایین تخت‌تان، پاهایتان را ۱۰ تا ۱۵ سانتی‌متر بالا بیاورید. ۴. فعالیت بدنی حرکت‌کردن در اسرع وقت پس از جراحی، به پیشگیری از آمبولی ریه و سرعت‌بخشیدن به روند بهبودی کمک می‌کند. این یکی از دلایل اصلی است که پرستاران از بیماران می‌خواهند هرچه زودتر از جایشان بلند شوند – حتی در همان روزی که جراحی داشته‌اند – و علی‌رغم وجود درد در محل برش جراحی، چند دقیقه راه بروند.
آمبولی ریه حین سفر
احتمال تشکیل لخته‌های خون در حین مسافرت کم است اما با طولانی‌شدن سفر، افزایش می‌یابد. اگر عوامل خطر لخته‌شدن خون را دارید و در مورد مسافرت نگران هستید، با پزشک‌تان صحبت کنید. پزشک شما ممکن است موارد زیر را برای کمک به پیشگیری از تشکیل لخته‌های خون در طول مسافرت توصیه کند: ۱. مقدار زیادی مایعات بنوشید کم‌آبی می‌تواند در تشکیل لخته‌های خون نقش داشته باشد و آب، بهترین مایع برای پیشگیری از کم‌آبی بدن است (فواید نوشیدن آب). از مصرف الکل اجتناب کنید، چون باعث ازدست‌رفتن آب بدن و کم‌آبی می‌شود. ۲. از جایتان بلند شوید در طول سفرهای هوایی، هر یک ساعت از جایتان بلند شوید و در کابین هواپیما قدم بزنید. اگر رانندگی می‌کنید، هر یک ساعت توقف کنید و چند بار دور ماشین راه بروید. چند مرتبه نیز حرکت خم‌کردن عمیق زانوها (deep knee bends) را انجام بدهید. ۳. در صندلی‌تان وول بخورید هر ۱۵ تا ۳۰ دقیقه، مچ پاهایتان را به عقب و جلو خم کنید و بپیچانید. ۴. جوراب‌های فشرده‌سازی بپوشید پزشک‌تان ممکن است برای کمک به افزایش گردش خون و حرکت مایع در پاهای شما، پوشیدن این جوراب‌ها را توصیه کند. جوراب‌های فشرده‌سازی در انواع بافت‌ها و رنگ‌های شیک موجودند. حتی دستگاه‌هایی به‌نام stocking butlers نیز وجود دارند که در پوشیدن این جوراب‌ها به شما کمک می‌کنند.
